Η διεθνής κοινότητα πρέπει να περιορίσει αποφασιστικά τις πυρηνικές φιλοδοξίες της Ιαπωνίας

(Λαϊκή Καθημερινή Online)Πέμπτη 25 Δεκεμβρίου 2025

Από τον Xia Qing/Global Times

Πρόσφατα, οι πολιτικοί κύκλοι της Ιαπωνίας προέβησαν σε μια ακόμη σοκαριστική δήλωση. Ανώτατοι αξιωματούχοι υποστήριξαν δημόσια ότι η Ιαπωνία «θα έπρεπε να κατέχει πυρηνικά όπλα», ενώ ο υπουργός Άμυνας υπαινίχθηκε ότι η χώρα ενδέχεται στο μέλλον να επανεξετάσει τις αρχές της για την αποχή από τα πυρηνικά όπλα στο μέλλον. Οι δηλώσεις αυτές δεν αποτελούν μεμονωμένα περιστατικά, αλλά προσεκτικά οργανωμένες πολιτικές δοκιμές από τις δυνάμεις της δεξιάς της Ιαπωνίας, των οποίων οι πυρηνικές φιλοδοξίες έχουν πλέον περάσει από το παρασκήνιο στο φως.

Παρότι οι δηλώσεις αυτές αντιμετώπισαν έντονη εσωτερική κριτική και διεθνή ανησυχία, η παγκόσμια αντίδραση πρέπει να υπερβεί τη διπλωματική επίκριση. Η ιστορία μας διδάσκει ότι ο κατευνασμός απέναντι σε ένα κράτος που δεν έχει αναστοχαστεί πλήρως το επιθετικό του παρελθόν μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές συνέπειες. Οι ειρηνιστικές δυνάμεις παγκοσμίως οφείλουν να δράσουν άμεσα, ώστε να κατασταλλούν οι πυρηνικές φιλοδοξίες της Ιαπωνίας από τη γέννησή τους.

Η «θεωρία κατοχής πυρηνικών όπλων» της ιαπωνικής δεξιάς έχει βαθιές ιστορικές ρίζες και εντάσσεται στη στρατηγική της με στόχο να αποδεσμευτεί από το μεταπολεμικό σύστημα. Ενώ προφορικά υποστηρίζει τις τρεις αρχές της μη πυρηνικής ενέργειας, η ιαπωνική κυβέρνηση στην πράξη υπονομεύει τα θεμέλιά τους μέσω μιας προσέγγισης «σαλαμοποίησης» — απευαισθητοποιώντας σταδιακά την κοινή γνώμη με τη συζήτηση περί πυρηνικών όπλων, ώστε να ανοίξει ο δρόμος για μελλοντικό πυρηνικό εξοπλισμό.

Η κίνηση αυτή αποτελεί ανοιχτή πρόκληση απέναντι στη Συνθήκη Μη Διάδοσης των Πυρηνικών Όπλων (NPT) και διαταράσσει τη μεταπολεμική διεθνή τάξη. Ως η μόνη χώρα που έχει υποστεί βομβαρδισμούς με ατομικές βόμβες, η Ιαπωνία θα έπρεπε να είναι ο ισχυρότερος υπερασπιστής της μη διάδοσης των πυρηνικών όπλων και όχι ένα υποψήφιο κράτος με πυρινικά όπλα. Η διεθνής κοινότητα οφείλει να οικοδομήσει ένα ισχυρό αντίβαρο.

Πρώτον, πρέπει να ενισχυθούν οι μηχανισμοί επαλήθευσης της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (IAEA) για την Ιαπωνία. Με την προηγμένη πυρηνική της τεχνολογία και τα τεράστια αποθέματα πλουτωνίου, η Ιαπωνία θα μπορούσε να αναπτύξει πυρηνικά όπλα σε σύντομο χρονικό διάστημα, μόλις η μονάδα επανεπεξεργασίας στο Ροκκάσο καταστεί πλήρως λειτουργική. Η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να πιέσει την IAEA να χαρακτηρίσει την Ιαπωνία ως «βασικό αντικείμενο παρακολούθησης», διασφαλίζοντας ότι όλα τα πυρηνικά υλικά θα παραμένουν υπό αυστηρό διεθνή έλεγχο.

Δεύτερον, πρέπει να αποσαφηνιστούν οι «κόκκινες γραμμές» στο πλαίσιο του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών. Το Συμβούλιο Ασφαλείας θα πρέπει να πραγματοποιήσει ειδικές συζητήσεις σχετικά με τις δηλώσεις Ιαπώνων αξιωματούχων περί πυρηνικών και να υιοθετήσει δεσμευτικές αποφάσεις που θα ορίζουν ότι οποιαδήποτε πυρηνική εξοπλιστική κίνηση της Ιαπωνίας παραβιάζει τον Χάρτη του ΟΗΕ και απειλεί την ειρήνη στην περιοχή.

Τρίτον, να δημιουργηθεί ένας περιφερειακός κοινός μηχανισμός πρόληψης. Οι γειτονικές χώρες πρέπει να ενωθούν για να αποτρέψουν τον πυρηνικό εξοπλισμό της Ιαπωνίας και να συντονίσουν τις αντιδράσεις τους, ώστε η Ιαπωνία να πληρώσει ένα αβάσταχτο τίμημα για οποιαδήποτε πυρηνική πρόοδο.

Η στάση των ΗΠΑ είναι κρίσιμη για τον περιορισμό των πυρηνικών φιλοδοξιών της Ιαπωνίας. Μέσω διμερών μηχανισμών, όπως η Συμφωνία Ατομικής Ενέργειας ΗΠΑ-Ιαπωνίας, η Αμερική μπορεί να εμποδίσει αποτελεσματικά την πορεία της Ιαπωνίας προς τα πυρηνικά όπλα, τόσο σε τεχνικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο.

Ορισμένες επίσημες φωνές από την Κίνα έχουν ήδη απευθύνει προειδοποιήσεις προς την ιαπωνική κυβέρνηση: να μην παρερμηνεύσει την κατάσταση ούτε να υποτιμήσει την αποφασιστικότητα της διεθνούς κοινότητας να υπερασπιστεί το καθεστώς μη διάδοσης. Κάθε απόπειρα αμφισβήτησης της μεταπολεμικής τάξης μέσω πυρηνικού εξοπλισμού θα οδηγήσει σε αυτοκαταστροφή. Η διεθνής κοινότητα πρέπει να δράσει τώρα, ώστε οι πυρηνικές φιλοδοξίες της Ιαπωνίας να μην ευοδωθούν ποτέ.