Κυπαρίσσια χιλιετιών μεταφέρουν πολιτισμό από γενιά σε γενιά

Η φωτογραφία δείχνει αρχαία κυπαρίσσια στον ναό Τσανγκτζιέ. (Φωτογραφία/Peng Yipeng)

Μπαίνοντας στον Ναό του Τσανγκτζιέ στην κομητεία Μπαϊσούι, πόλη Γουενάν, στην επαρχία Σαανσί της βορειοδυτικής Κίνας, ένα επιβλητικό κυπαρίσσι τραβά αμέσως την προσοχή. Ο κορμός του είναι τόσο φαρδύς που πέντε ή έξι άνθρωποι μετά βίας μπορούν να το περικυκλώσουν. Ο φθαρμένος φλοιός του τυλίγεται σε κορδέλες, με τις ποικίλες ραβδώσεις του να αποτελούν ένδειξη του χρόνου που έχει περάσει.

Αυτό είναι το υπαρίσσι που φύτεψε ο Τσανγκτζιέ (Cangjie), ο θρυλικός δημιουργός των κινεζικών χαρακτήρων. Με ύψος 16 μέτρα, διάμετρο 2,48 μέτρα στο ύψος του στήθους και περίμετρο 9,9 μέτρα στη βάση, το δέντρο αυτό έχει ριζώσει στο Οροπέδιο Loess για περίπου 5.000 χρόνια.

Αρχαία κυπαρίσσια είναι διάσπαρτα σε όλο το χώρο του ναού, καθένα με τη δική του ιστορική βαρύτητα. «Υπάρχουν περισσότερα από 40 κυπαρίσσια ηλικίας άνω των 1.000 ετών εδώ, με μέση ηλικία περίπου 3.000 ετών. Εκτός από το κυπαρίσσι Τσανγκτζιέ, ηλικίας 5.000 ετών, τρία είναι άνω των 4.000 ετών και 14 είναι άνω των 3.000», δήλωσε ο ξεναγός Liang Ni, δείχνοντας τους γίγαντες έναν προς έναν.

Η δεύτερη εθνική έρευνα της Κίνας για τα αρχαία και διάσημα δέντρα αναφέρει ότι η επαρχία Σαανσί έχει περισσότερα από 727.000 τέτοια δέντρα, συμπεριλαμβανομένων πάνω από 11.000 μοναδικών δειγμάτων και 271 άλση με περίπου 716.000 δέντρα.

Στο φθινοπωρινό αεράκι, τα κυπαρίσσια θροΐζουν σαν αρχαίοι αφηγητές. Η παράδοση αναφέρει πως ο Τσανγκτζιέ υπηρέτησε ως ιστορικός για τον θρυλικό πρόγονο γνωστό ως

Χουάνγκ Ντι (Huangdi) και, όταν οι δεσμοί δεν μπορούσαν πλέον να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις των ολοένα και πιο περίπλοκων υποθέσεων, δημιούργησε τους πρώτους κινεζικούς χαρακτήρες. Το κυπαρίσσι λέγεται ότι φυτεύτηκε από τα χέρια του. Οι επισκέπτες σταματούν κάτω από αυτό, αγγίζουν τον τραχύ φλοιό του, μελετούν τα νερά του ξύλου και θαυμάζουν τα χιλιάδες χρόνια ζωής που ενσαρκώνει.

Για να διαφυλάξουν αυτούς τους θησαυρούς, οι τοπικές αρχές έχουν θεσπίσει ολοκληρωμένα μέτρα προστασίας. Το 2019, η Γουέναν υιοθέτησε τους Κανονισμούς για την Προστασία του Τύμβου και του Ναού Τσανγκτζιέ, θέτοντας τα κυπαρίσσια του ναού υπό νομική προστασία. Ένας κανονισμός για την προστασία των αρχαίων και διάσημων δέντρων ενίσχυσε περαιτέρω αυτές τις προσπάθειες διατήρησης.

Η τεχνολογία προσφέρει πιο έξυπνους τρόπους για τη διατήρηση των δέντρων. Έχει δημιουργηθεί ένα λεπτομερές αρχείο για το κυπαρίσσι που φυτεύτηκε από τον Τσανγκτζιέ, το οποίο καταγράφει τη φυσική του κατάσταση, τα μέτρα συντήρησης και το περιβάλλον ανάπτυξης και το συνδέει με μια πλατφόρμα παρακολούθησης σε πραγματικό χρόνο που χρησιμοποιείται σε εθνικό, επαρχιακό, δημοτικό και νομαρχιακό επίπεδο. Μια ομάδα κορυφαίων εμπειρογνωμόνων στη διατήρηση αρχαίων δέντρων και πολιτιστικών κειμηλίων διεξάγει τακτικούς ελέγχους, σχηματίζοντας ένα μοντέλο «ένα δέντρο, μία ομάδα» που συνδυάζει την καθοδήγηση ειδικών, την εποπτεία της κομητείας και τους υπεύθυνους φροντιστές.

«Με την ψηφιακή παρακολούθηση, μπορούμε να παρακολουθούμε την ανάπτυξη του κυπαρισσιού σε πραγματικό χρόνο.» «Αν παρατηρήσουμε κιτρινισμένα φύλλα ή ανωμαλίες στον φλοιό, η ομάδα των ειδικών έρχεται αμέσως για να διαγνώσει και να εφαρμόσει μέτρα ανάπλασης», δήλωσε την Li Min, υποδιευθύντρια της Διοίκησης Πολιτιστικών Κειμηλίων του Ναού Τσανγκτζιέ.

Ενώ η διατήρηση συνεχίζεται, καταβάλλονται επίσης προσπάθειες για τη μετάδοση της πολιτιστικής κληρονομιάς που ενσωματώνεται σε αυτά τα αρχαία δέντρα. Κάθε χρόνο, γύρω από τη Βροχή Σιτηρών, ή «Guyu» στα Κινέζικα, ένας ηλιακός όρος που σηματοδοτεί το τέλος της άνοιξης που συμπίπτει με την Ημέρα Κινεζικής Γλώσσας του ΟΗΕ, ο ναός φιλοξενεί πολιτιστικές εκδηλώσεις προς τιμήν του Τσανγκτζιέ. Κάτω από τη σκιά των αρχαίων κυπαρισσιών, οι νεαροί επισκέπτες δοκιμάζουν ξυλογραφία, βλέποντας τις πινελιές των κινέζικων ιδεογραμμάτων να παίρνουν μορφή στα δάχτυλά τους και βιώνοντας την γοητεία της παράδοσης. Εκθεσιακοί χώροι με εικόνες, κείμενα και αντικείμενα προσκαλούν τους επισκέπτες να μάθουν για την προέλευση και την εξέλιξη των κινεζικών χαρακτήρων ενώ θαυμάζουν τα δέντρα.

Αυτό το κυπαρίσσι πέντε χιλιετιών γεφυρώνει το παρελθόν και το μέλλον. Την άνοιξη του 2012, ένα νεαρό δενδρύλλιο βρέθηκε να φυτρώνει κάτω από το αρχαίο κυπαρίσσι. «Αποδεικνύει ότι το κυπαρίσσι Τσανγκτζιέ μπορεί να αναπαραχθεί φυσικά από τους σπόρους του. Δεκατρία χρόνια αργότερα, ακόμα ακμάζει», δήλωσε ο Ren Zhigang από τη διοίκηση του ναού. «Βλέποντας τέτοια ζωντάνια, μας ώθησε να εξερευνήσουμε την αναπαραγωγή στο διάστημα για να επεκτείνουμε την λεπτή γενετική του γραμμή».

Στις αρχές του 2020, οι τοπικές αρχές συνεργάστηκαν με το Επαρχιακό Κέντρο Έρευνας Διαστημικής Καλλιέργειας και Μηχανικής αναπαραγωγής της επαρχίας Σαανσί για να διερευνήσουν τη διαστημική αναπαραγωγή.. «Η αναπαραγωγή στο διάστημα παρέχει έναν νέο τεχνολογικό δρόμο για τη διατήρηση και την αναζωογόνηση των γενετικών πόρων του κυπαρισσιού Τσανγκτζιέ», εξήγησε ο Ren. «Οι απόγονοι μπορεί να είναι πιο ζωηροί και ανθεκτικοί, κάτι που είναι σημαντικό για τη διατήρηση της ποικιλίας».

Τον Μάιο εκείνης της χρονιάς, οι σπόροι που συλλέχθηκαν από το αρχαίο κυπαρίσσι ξεκίνησαν ένα διαστημικό ταξίδι με έναν πύραυλο Long March. Σήμερα, στη Βάση Αναπαραγωγής Κυπαρισσιού Τσανγκτζιέ στην κομητεία Μπαϊσούι, «εκτρεφόμενα στο διάστημα» σπορόφυτα ξεδιπλώνουν τρυφερούς πράσινους βλαστούς . Μερικά έχουν ήδη επαναφυτευθεί πίσω στον ναό, μεταφέροντας τη γενετική κληρονομιά του 5.000 ετών προγόνου τους.