Σχόλιο: H Nέα Εποχή των Σχέσεων Κίνας-Ευρωπαϊκής Ένωσης

Του Γιώργου Ν. Τζογόπουλου

Η Κίνα και η Ευρωπαϊκή Ένωση εορτάζουν φέτος τη συμπλήρωση 50 ετών από τη σύναψη των διπλωματικών τους σχέσεων. Στο πλαίσιο αυτό, ο Πρόεδρος της Κίνας Σι Τζινπίνγκ, και η ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, και ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα, αντάλλαξαν συγχαρητήριες επιστολές. Στο δεύτερο μισό του έτους αναμένεται, μάλιστα, να πραγματοποιηθεί η φετινή σύνοδος Κίνας-Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία, μεταξύ άλλων, θα αναδείξει την ιστορική διάσταση των σχέσεων.

Τις τελευταίες πέντε δεκαετίες οι δύο πλευρές έχουν αναπτύξει πλέγμα συνεργασίας το οποίο αφορά διαφορετικούς τομείς, από το εμπόριο, τις επενδύσεις και την οικονομία μέχρι τον πολιτισμό, τον τουρισμό, την έρευνα και την παιδεία. Μέσα σε μια περίοδο πενήντα ετών υπάρχουν φάσεις σημαντικής προόδου και άλλες κάποιας στασιμότητας στις σχέσεις Κίνας-Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε γενικές γραμμές, από το 1975 μέχρι το τέλος του Ψυχρού Πολέμου καταγράφηκαν οι πρώτες προσπάθειες ουσιαστικής κατανόησης των θέσεων των δύο πλευρών, και πραγματοποιήθηκαν τα πρώτα βήματα συμπράξεων. Μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, ιδίως από το 2001 και μετά, όταν η Κίνα έγινε μέλος στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, μέχρι την έναρξη της πανδημίας Covid-19 το 2020, οι συζητήσεις αφορούσαν περισσότερο την υλοποίηση συνεργειών. Από τις αρχές του 2020 μέχρι περίπου τις αρχές του 2023 δόθηκε μεγαλύτερη έμφαση στις διαφωνίες μεταξύ των δύο πλευρών κυρίως λόγω οικονομικών διαφορών, της έλλειψης δια ζώσης επαφών και της σύγκρουσης στην Ουκρανία. Και τα τελευταία δύο χρόνια γίνεται μία προσπάθεια επαναφοράς των σχέσεων σε μία κανονικότητα τη νέα εποχή.

Σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά στατιστικά στοιχεία, οι εξαγωγές της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς την Κίνα έφτασαν πέρυσι (2024) τα €213.2 δις και οι εισαγωγές της από την Κίνα τα €517.8 δις. Tα τελευταία δέκα χρόνια (από το 2014 ως το 2024) οι εξαγωγές αυτές παρουσίασαν αύξηση 47% και οι εισαγωγές αύξηση 101,9%. Τα στοιχεία αυτά από μόνα τους αποτυπώνουν τη βαθιά διασύνδεση των δύο πλευρών σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον. Το εμπόριο είναι η κινητήριος δύναμη της σινοευρωπαϊκής συνεργασίας, και αποτελεί ένα από τα θέματα που φέρουν Πεκίνο και Βρυξέλλες πιο κοντά ύστερα από την επιβολή γενικευμένων δασμών που αποφάσισε η αμερικανική κυβέρνηση πριν από λίγες βδομάδες. Ο πρωθυπουργός της Κίνας, Λι Τσιάνγκ, και η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, έχουν ήδη μιλήσει τηλεφωνικά για το ζήτημα του εμπορικού πολέμου.

Βλέποντας προς το μέλλον, ο εντατικός σινοευρωπαϊκός διάλογος ευθυγραμμίζεται με τα ενδιαφέροντα και των δύο πλευρών και αναμένεται να συνεχιστεί. Ενδεχομένως η έναρξη της προεδρίας του Ντόναλντ Τραμπ να έχει αποτελέσει την αφορμή προς την κατεύθυνση αυτή. Ωστόσο, ανεξάρτητα από την καινούρια αμερικανική πολιτική, ιδίως στον τομέα του εμπορίου, η Κίνα και η Ευρωπαϊκή Ένωση χρειάζονται η μία την άλλη. Για αυτό, όπως προαναφέρθηκε, καταβάλλεται τα τελευταία δύο χρόνια αμοιβαία προσπάθεια επαναφοράς των σινοευρωπαίκών σχέσεων σε μία κανονικότητα. Η πρόσφατη άρση των κυρώσεων μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου από την κινεζική κυβέρνηση αποτελεί ακόμα μία ένδειξη βελτίωσης του κλίματος.

Προφανώς, η Κίνα και η Ευρωπαϊκή Ένωση διαφωνούν σε πολλά ζητήματα. Ο καλύτερος τρόπος, όμως, αντιμετώπισης των προβλημάτων, είναι ο διάλογος. Ακόμα και στο θέμα της εισαγωγής ηλεκτρικών αυτοκινήτων από τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης φαίνεται πως καταγράφεται πρόοδος στις συνομιλίες, καθώς προκρίνεται η λύση μιας πάγιας κατώτατης τιμής. Στον σημερινό πολυπολικό κόσμο, η Κίνα και η Ευρωπαϊκή Ένωση επιλέγουν την πολυμέρεια. Ο οικονομικός ανταγωνισμός αναμένεται να συνεχιστεί, καθώς οι δύο πλευρές επιδιώκουν να εξυπηρετήσουν τα συμφέροντά τους. Είναι, ωστόσο, διαφορετικό πράγμα να υπάρχει ανταγωνισμός μέσα σε ένα πλαίσιο γενικών κανόνων. Πεκίνο και Βρυξέλλες συμφωνούν σε αυτό.