Σχόλιο: Οι χώρες BRICS αναβαθμίζουν τη συνεργασία σε διάφορους τομείς, ενισχύοντας την επιρροή των αναδυόμενων οικονομιών και των αναπτυσσόμενων χωρών στην παγκόσμια διακυβέρνηση

Tου Γιώργου Ν. Τζογόπουλου

Η σύνοδος των χωρών της ομάδας BRICS στο Καζάν επιβεβαίωσε το ενδιαφέρον τους για αναβάθμιση της συνεργασίας σε διάφορους τομείς. Η τελική διακήρυξη δίνει έμφαση στον ενισχυμένο ρόλο, που ενδεχομένως μπορούν να διαδραματίσουν οι αναδυόμενες οικονομίες και οι αναπτυσσόμενες χώρες στο διεθνές σύστημα. Στο πλαίσιο αυτό, γίνονται συγκεκριμένες αναφορές σε προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις της παγκόσμιας διακυβέρνησης. Στόχο αποτελεί οι αναδυόμενες οικονομίες και οι αναπτυσσόμενες χώρες να εξασφαλίσουν μεγαλύτερη συμμετοχή στους διεθνούς οργανισμούς, και ακολούθως μεγαλύτερη βαρύτητα.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η προτεινόμενη μεταφορά μεριδίων στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο από τις αναπτυγμένες στις αναπτυσσόμενες χώρες. Για αυτό, η ομάδα BRICS υποστηρίζει ενεργά την ενδυνάμωση της αντιπροσώπευσης της Υποσαχάριας Αφρικής. Μία επιπρόσθετη προτεινόμενη αλλαγή σχετίζεται με τον τρόπο λειτουργίας των Ηνωμένων Εθνών και του Συμβουλίου Ασφαλείας. Εδώ, η ομάδα BRICS δίνει έμφαση στις προσδοκίες κρατών από την Αφρική, την Ασία και τη Λατινική Αμερική, ώστε να αποκτήσουν ισχυρότερη φωνή στις παγκόσμιες εξελίξεις. Aναφορικά με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, η ομάδα BRICS τονίζει τη σημασία της ειδικής μεταχείρισης των αναπτυσσόμενων χωρών, και καλεί για την άμεση επιλογή των μελών της Οργάνου Εφέσεων. Για τον καλύτερο συντονισμό, ήδη έχει συσταθεί μία άτυπη ομάδα εργασίας των BRICS για θέματα του εν λόγω Οργανισμού.

Από μία άλλη οπτική γωνία, η ομάδα των BRICS αποδίδει σημασία σε ζητήματα ασφαλείας στην Αφρική, υποστηρίζοντας τον ενισχυμένο ρόλο της Αφρικανικής Ένωσης και των αφρικανικών χωρών. Η καταπολέμηση της τρομοκρατίας στο Κέρας της Αφρικής και τη Ζώνη του Σαχέλ, για παράδειγμα, απαιτεί περισσότερους πόρους και καλύτερες υποδομές. To πρόβλημα της τρομοκρατίας απασχολεί στους BRICS και στην περίπτωση του Αφγανιστάν. Για αυτό, στη Διακήρυξη του Καζάν γίνεται λόγος για την ανάγκη ενός ειρηνικού διακανονισμού που θα επιτρέψει στη χώρα να επανέλθει σε μία σχετική σταθερότητα.

Η σύνοδος του Καζάν εστίασε, επίσης, σε ζητήματα οικονομίας και δίκαιης ανάπτυξης. Για την ομάδα BRICS η συνέχιση της χρηματοδότησης έργων υποδομής από την Νέα Αναπτυξιακή Τράπεζα συνιστά προτεραιότητα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η αναφορά της Διακήρυξης στη σημασία των Ειδικών Οικονομικών Ζωνών. Σύμφωνα με το άρθρο 74, οι Ζώνες αυτές αποτελούν μηχανισμό εμπορικής και βιομηχανικής συνεργασίας. Η οικονομική συνεργασία στο μέλλον αναμένεται να καλύψει και το πεδίο της τεχνητής νοημοσύνης μέσω της δημιουργίας ειδικών ομάδων εργασίας, λ.χ. για τα «Μελλοντικά Δίκτυα».

Στο πνεύμα της αναζήτησης συνεργειών για πολλά ακόμα ζητήματα πέρα από τα προαναφερθέντα, όπως η προστασία του περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας, η ομάδα BRICS βλέπει προς το μέλλον με αισιοδοξία. Πολλές χώρες του Παγκόσμιου Νότου επικροτούν τις συνεχιζόμενες πρωτοβουλίες. Όπως αναφέρει το άρθρο 5 της Διακήρυξης του Καζάν, το ενδιαφέρον από τις χώρες αυτές όχι μόνο αποτελεί θετική εξέλιξη αλλά συμβάλλει στην περαιτέρω θεσμική ισχυροποίηση της ήδη διευρυμένης ομάδας. Με άλλα λόγια, όσο περισσότερα κράτη συνεργάζονται ως εταίροι με την ομάδα BRICS ή επιθυμούν να ενταχθούν σε αυτή, τόσο αυξάνονται η απήχηση και το αποτύπωμά της ομάδας αυτής στη διεθνή σκηνή.

Για την Κίνα, η σύνοδος του Καζάν αξιολογήθηκε ως επιπρόσθετο βήμα στην γενική προσπάθεια ανάπτυξης της ομάδας BRICS, όπως αυτή παρατηρείται τα τελευταία χρόνια. Όπως σημείωσε στην ομιλία του ο Πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ, η στρατηγική σημασία των BRICS είναι ξεχωριστή σε μία εποχή που χαρακτηρίζεται από αταξία και αστάθεια. Η Κίνα, προωθώντας τη δικαιοσύνη, την ειρήνη, την πράσινη ανάπτυξη και τις διαπροσωπικές ανταλλαγές αναμένεται να συσφίξει τις σχέσεις της με άλλες χώρες από την ομάδα BRICS προτείνοντας καινούριους τρόπους συνεργασίας. Ο πρόεδρος Σι ήδη μίλησε για νέα προγράμματα ψηφιακής εκπαίδευσης, για την ίδρυση κέντρου υποθαλάσσιων ερευνών και βιομηχανικών ικανοτήτων και για τη δημιουργία ενός δικτύου συνεργασίας στο ψηφιακό οικοσύστημα.